BAB
1 : PENGENALAN
Hampir kesemua
prinsip–prinsip Undang–undang kontrak Inggeris adalah ciptaan Mahkamah
Inggeris, dan sehingga baru–baru ini, badan perundangan telah memainkan peranan
yang agak kecil dalam perkembanganya. Sejumlah besar prinsip ini berkembang
dalam tempoh dua ratus tahun yang lepas; kerana undang–undang kontrak lahir
daripada perdagangan, dan telah berkembang seiring dengan perkembangan Britian,
daripada sebuah negara yang sebahagian besarnya mengusahakan pertanian kepada
sebuah negara perdagangan dan perindustrian.[1]
1.1 Sifat dan Tujuan
Kontrak
The American Restatement of
the Law of Contracts bermula dengan takrif yang berikut:
Kontrak ialah
suatu janji atau sekumpulan janji, yang jika dimungkiri akan mendapat remedi di
sisi undang–undang, atau pelaksanaanya diikitiraf sebagai suatu kewajipan di
sisi undang–undang.
Takrif ini boleh
diterima secara meluas, asalkan disedari bahawa, dalam undang–undang, suatu
janji boleh terdiri daripada suatu jaminan bahawa sesuatu benda itu telah
berada dalam keadaan tertentu atau sedang berada dalam tertentu. Walau
bagaimanapun, takrif di atas ialah takrif yang dibuat oleh peguam dan memberi
sedikit petunjuk tentang sifat kontrak, apatah lagi tentang fungsinya. Kita
berkemungkinan membuat kontrak hampir setiap hari, umpamanya, kontrak
pengangkutan (perjalanan dengan bas atau kereta api) atau kontrak jualan
barangan (pembelian makanan atau secawan kopi).
Salah satu
fungsi kontrak adalah untuk memudahkan perancangan transaksi dan untuk
menyediakan peruntukan bagi peristiwa luar jangkaan pada masa depan. Semakin
rumit sesuatu transaksi itu, maka semakin besarlah keperluan untuk perancangan
dan semakin terperincilah peruntukan–peruntukan mungkin dibuat. Pertamanya dan
yang paling jelas, kontrak pada kebiasaanya akan menentukkan nilai sesuatu
pertukaran itu, iaitu berapa banyak wang yang perlu dibayar untuk tanah,
barangan dan perkhidmatan yang akan diberi.
Keduanya,
kontrak akan menentukan tanggungjawab pihak–pihak berkenaan dan mutu
pelaksanaan yang diharapkan daripada mereka. Kontrak pembinaan akan mengandungi
spesifikasi untuk kerja–kerja binaan, menyebut apa yang harus dilakukan, jenis
dan mutu bahan–bahan yang akan digunakan dan tarikh bangunan itu siap.
Ketiganya,
kontrak membolehkan risiko ekonomi yang terlibat dalam sesuatu transaksi
dibahagi–bahagikan terdahulu antara kesemua pihak yang terlibat. Kontrak
pembinaan boleh memperuntukkan, umpamanya, pelarasan kewangan yang dibuat
sekiranya kontraktor menghadapi kenaikan harga kos buruh atau bahan, dan juga
siapa yang akan menanggung risiko sekiranya berlaku mogok, cuaca buruk, atau
kebakaran. Pihak yang terlibat dengan risiko ini kemudianya boleh menampung
beban ini melalui insurans.
Keempat, kontrak
boleh menyatakan apa akan berlaku sekiranya sesuatu usaha itu tidak menjadi.
Umpamanya katakan kontrak berkenaan gagal membuat sesuatu pembetulan apabila
dikehendaki oleh arkitek. Atau pemaju gagal membayar kerja–kerja yang disahkan
telah dibuat. Kontrak boleh menentukkan sama ada pihak yang tidak melakukan
kemungkiran berhak menamatkan kontrak dan juga atas terma–terma apa.
Akhir sekali, salah
satu fungsi kontrak adalah untuk menentukkan bahawa harapan yang lahir daripada
sesuatu janji untuk pelaksanaan pada masa depan akan termakbul, atau menentukan
ganti rugi akan dibayar sekiranya janji itu dimungkiri.[2]
1.2 Sejarah
Obligasi Kontraktual dalam Undang-undang Inggeris
Pada zaman
selepas sahaja penaklukan Norman, hakim–hakim diraja lebih prihatin terhadap
tanggungjawab kembar mereka untuk menjaga keamanan dan merancang sistem
terperinci sehubungan dengan tempoh pegangan tanah, daripada mengmbil berat
tentang perjanjian persendirian. Bagaimanapun, pada akhir abad ketiga belas,
dua bentuk tindakan untuk melaksanakan hak iaitu termasuklah, sebahagian daripada
yang kita boleh namai kontraktual sekarang ini, mulai muncul. Tindakan ini
iailah tindakan Hutang, dan tindakan Waad.
Tindakan Hutang
lebih banyak mempunyai cirri penyembuhan berbanding dengan ciri remedi
kontraktual. Malah, pada mulanya, Hutang ialah sebahagian daripada writ
Hutang–Detinu, yakni plaintif menyatakan bahawa defenden telah ‘menahan secara
tidak adil’ sesuatu yang bernilai kepadanya dan yang beliau mempunyai hak
terhadapnya. Pada awal abad keempat belas, pada umumnya Detinu telah diiktiraf
sebagai tindakan yang sesuai untuk mendapat semula catel spesifik, dan Hutang
pula sebagai tindakan yang sesuai untuk mendapatkan semula wang.[3]
Writ Waad telah
timbul pada permulaan abad ketiga belas, dan menjalang pemerintahan Henry III,
Waad merupakan bentuk tindakan yang kerap dipakai. Waad meliputi perjanjian
persetujuan yang bermacam–macam jenis, dan khususnya perjanjian–perjanjian
untuk membuat sesuatu, seperti untuk membina rumah, selain persetujuan membayar
sejumlah wang yang tertentu. Tetapi menjelang pertengahan abad keempat belas, jelas
bahawa Waad memerlukan suratcara bermeterai. Perjanjian dilaksanakan bukan
kerana pihak–pihak berkenaan telah bertukar janji bersama, tetapi kerana janji
ini dibuat dalam bentuk yang tertentu yang terhadapnya undang–undang mempunyai
kuasa yang khusus.[4]
Dalam Undang–undang
Inggeris, suatu janji (kecuali dibuat di bawah meterai) tidaklah akan
mencetuskan satu obligasi kontraktual. Perlulah ada ‘balasan’ daripada pihak
penerima janji, iaitu dalam pengertian bahawa penerima janji mesti memberi,
atau berjanji memberi, sesuatu yang bernilai sebagai balasan kepada janji itu. Pada
abad keenam belas, mahkamah diarah untuk menentukkan kes demi kes, sama ada
terdapat sebab–sebab yang baik atau mencukupi untuk membolehkan janji tak
formal didakwa tetapi asal usul tepat tentang doktrin moden bagi balasan ini
tidaklah begitu jelas.[5]
Perkembangan
undang–undang kontrak pada awal abad kelapan belas dan kesembilan belas tidak
sedikit pun diganggu oleh fahaman dasar yang telah dirumuskan. Tetapi dalam
tempoh ini, para hakim telah merumuskan prinsip–prinsip yang sekarang ini
terdapat dalam undang–undang moden. Proses ini berlaku amat perlahan tetapi
telah meningkat dengan cepat samasa revolusi perindustrian dan kerana keperluan
seterusnya terhadap kaedah–kaedah yang lebih canggih bagi menangani aktiviti
perniagaan dan perdagangan yang berkembang dengan secukupnya. Pada zaman ini
jugalah penulis–penulis tritis mula menhuraikan keputusan mahkamah secara
sistematik dan menerapkan struktur ke atas undang–undang kontrak Inggeris. Abad
kesembilan belas, khususnya, ialah zaman perubahan besar dalam dan perkembangan
undang – undang kontrak.
Seratus yang
lepas memperlihatkan perkembangan yang pesat dari segi kepentingan undang–undang
statut. Terdapat beberapa pengkanunan Akta yang besar pada abad kesembilan
belas seperti Akta Bil Pertukaran 1882 (Bills of Exchange Act 1882) dan Akta
Jualan Barangan 1893 (sale of Goods Act 1893). Dalam tahun 1872, Akta Kontrak
India (Indian Contract Act) telah diperbuat, yang telah mengkanunkan (dengan
beberapa perubahan) Undang–undang Kontrak Inggeris untuk kegunaan di benua
kecil India. Namun begitu, Undang–undang Inggeris tetap kekal, dan masih berupa
satu undang–undang yang sebahagian besarnya diperbuat oleh hakim.[6]
Akta Kontrak 1950
Akta Kontrak
1950 (Akta 136) yang dikuatkuasakan di Malaysia pada masa ini mula
dikuatkuasakan di Kuala Lumpur, Johor, Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan,
Pahang, Perak, Perlis, Selangor dan Terengganu pada 23 Mei 1950 dan di Melaka,
Pulau Pinang, Sabah dan Sarawak mulai 1 Julai 1974. Persoalan yang pernah
ditimbulkan ialah sama ada Akta Kontrak ini berupa satu kodifikasi yang
sempurna, yang meliputi semua aspek undang-undang kontrak atau ada lagi
aspek-aspek lain yang tertentu yang tertinggal dan masih lagi tertakluk kepada
prinsip common law Inggeris atau keputusan mahkamah (case law).[7]
Umum mengetahui bahawa
Akta Kontrak yang dikuatkuasakan di Malaysia
sekarang ini dipadankan dengan Akta Kontrak India 1872. Pada suatu ketika dahulu,
mahkamah di Selangor pernah memutuskan kes-kes kontrak berdasarkan
undang-undang kontrak yang ditadbir di India, tertakluk hanya kepada adat
tempatan. Situasi ini tidak menghairankan kerana di kedua-dua negara ini pada
ketika itu pegawai-pegawai kehakiman yang mentadbirkan undang-undang di
kalangan rakyat adalah orang-orang Inggeris. Apabila kerajaan India meluluskan Akta Perkongsian
dalam tahun 1932, pemerintah di negara kita turut meluluskan Akta Perkongsian
(Akta 135) dalam tahun 1961. Sebagaimana halnya dengan Akta Jualan
Barang-barang, begitu juga Akta Perkongsian ini adalah mirip kepada
undang-undang perkongsian di England.[8]
Tidak salah jika
dikatakan bahawa undang-undang kontrak di Malaysia tidak jauh bezanya dengan
undang-undang kontrak di England. Keadaan ini berlaku disebabkan sejarah
undang-undang di Malaysia itu sendiri. Prinsip undang-undang Inggeris yang
dikenali dengan nama common law dan ekuiti telah dibawa masuk dan dipakai di negara kita menerusi
keputusan mahkamah dari masa ke semasa dan kedua disebabkan statut.[9]
1.3 Kandungan Undang-undang
Kontrak
Hubungan soial
dan perdagangan yang bertambah kompleks pada abad kedua puluh telah menimbulkan
satu keadaan yang tidak membolehkan kita menganggap bahawa terdapat undang–undang
kontrak dan bukanlah kontrak semata.
Kontrak tidak
sah ialah kontrak yang diputuskan oleh undang–undang sebagai tidak ada
kontrak langsung, yang dari awal lagi merupakan satu pembatalan. Pihak–pihak
tersebut akan berada dalam kedudukan yang sama sepertilah kontrak itu tidak
pernah dibuat. Wang yang dibayar berdasarkan kontrak tak sah boleh didapatkan
semula daripada orang yang menerima bayaran. Inilah sebenarnya maksud perkataan
‘tak sah’, yakni apabila satu–satu kontrak itu dikatakan tak sah disebabkan
kesilapan.
Begitu juga
kontrak menyalahi undang–undang kerap dikatakan tidak sah, tetapi kesan
keharaman boleh jadi amat pelbagai iaitu mengikut darjah kekejian akhlak yang
terlibat, kesalahan pihak–pihak berkenaan, dan sama ada kontrak itu sendiri
didapati haram atau sebaliknya. Dalam kes ini, ketaksahan dikenakan ab extra
oleh undang-undang, dan bukan berapa budi bicara pihak–pihak kontrak yang
terbabit.
Kontrak boleh
batal ialah kontrak yang sesuatu pihak yang boleh membatalkan atau
mengesahkannya mengikut pilihannya. Kontrak itu bukanlah terbatal dari awal
lagi. Sehinggalah kontrak itu dibatalkan. Kontrak itu adalah sah dan mengikat
kedua–dua pihak. Oleh itu pihak ketiga yang membeli barang yang telah menjadi
hal pekara kontrak yang telah batal, mendapat hak milik yang baik ke atas barangan
itu dan tidak boleh dipaksa menyerah balik kepada pemunya yang asal.
Kontrak yang tidak
boleh dikuatkuasakan ialah kontrak yang baik dari segi bahan, namun atas
sebab–sebab kecacatan teknikal, satu atau kedua–dua pihak berkenaan tidak boleh
didakwa berdasarkanya. Sesuatu kontrak itu mungkin baik, tetapi tidak boleh
dilaksanakan kerana tidak dibuktikan secara bertulis seperti yang dikehendaki
oleh statut.[10]
1.4 Jenis-jenis Kontrak
a) Kontrak satu pihak (unilateral contract)
Kontrak jenis ini dinamakan
kontrak satu pihak memandangkan hanya satu pihak (pencadang) sahaja yang
membuat janji sementara penerimaan satu pihak lagi (penerima) adalah berbentuk
tindakan atau perbuatan sepertimana yang terkandung dalam cadangan tersebut.
Doktrin kontrak jenis ini pihak pencadang adalah terikat dengan cadangannya.
Pihak penerima juga tidaklah terikat untuk memenuhi cadangan tersebut. Adalah
tidak peril bagi pihak penerima mengkomunikasikan niatnya untuk menerima
cadangan si pencadang itu. Ilustrasi kontrak jenis ini banyak kedapatan dalam
kes-kes penawaran ganjaran atau hadiah.[11]
b) Kontrak dua pihak (bilateral contract)
Kontrak dua pihak biasanya
terbentuk hasil daripada pertukaran janji antara pihak-pihak melahirkan
janji-janji yang bersilang (reciprocal undertakings). Sebagai contoh, ali
berjanji untuk membayar RM 150.00 kepada Baba jika Baba membaiki keretanya.
Baba berjanji untuk memebaiki kereta Ali. Pertukaran janji antara Ali dan Baba
ini melahirkan kontrak dua pihak.
c) Kontrak kolateral/ sampingan (collateral contract)
Kontrak kolateral/sampingan
adalah nama yang diberi kepada kontrak yang merupakan sampingan atau subsidiary
kepada, dan membangkitkan kontrak utama atau principal. Kontrak jenis ini boleh
dikuatkuasakan dengan sendirinya, dan seperti mana kata Lord Moulton,
“Balasannya ialah pembentukan kontrak lain”.[12]
[1] A.G.
Guest. Penterjemah Asiah Mohd Yusoff. 2000. Undang-undang Kontrak Anson.
Cetakan Pertama. Kuala Lumpur.
Perpustakaan Negara Malaysia.
Hlm 1
[2] A.G.
Guest. Penterjemah Asiah Mohd Yusoff. 2000. Undang-undang Kontrak Anson.
Cetakan Pertama. Kuala Lumpur.
Perpustakaan Negara Malaysia.
Hlm 3
[3] A.G.
Guest. Penterjemah Asiah Mohd Yusoff. 2000. Undang-undang Kontrak Anson.
Cetakan Pertama. Kuala Lumpur.
Perpustakaan Negara Malaysia.
Hlm 12
[4] Ibid.
Hlm 13
[5] A.G.
Guest. Penterjemah Asiah Mohd Yusoff. 2000. Undang-undang Kontrak Anson.
Cetakan Pertama. Kuala Lumpur.
Perpustakaan Negara Malaysia.
Hlm 19
[6] Ibid.
Hlm 22
[7] Salleh
Buang. 1992. Undang-undang Kontrak di Malaysia. Kuala Lumpur. Central Law Book Company. Hlm 1
[8] Ibid.
Hlm 2
[9] Ibid. Hlm
3
[10] A.G.
Guest. Penterjemah Asiah Mohd Yusoff. 2000. Undang-undang Kontrak Anson.
Cetakan Pertama. Kuala Lumpur.
Perpustakaan Negara Malaysia.
Hlm 30
[11] Sakina
Shaik Ahmad Yusoff. 2003. Mengenali Undang-undang Kontrak Malaysia.
Cetakan Pertama. Selangor. International Law Book Services. Hlm 5
[12] Ibid.
Hlm 6
0 comments:
Post a Comment